Muziek is een onuitputtelijke bron
Toen yogi en yogadocent Liselotte Goed de ukelele ontdekete en ‘uked’ raakte, had ze geen flauw vermoeden dat ze vijf jaar latern samen met Barbara Tammes een platenlabel zou oprichten. Dit voorjaar verscheen haar eerste mantra-album bij Uked records. Zin in musiceren was er als kind al, maar door een jeugdtrauma bleef haar muzikale talent eerst decennia lang verborgen. ‘Het was een enorme ontdekking dat ik zoveel muziek in me heb.’
Tekst: Cathelijne Esser
In 2014 werd ik aangestoken door een Vlaamse vriendin die me binnen een uur een paar akkoorden op de uke leerde. Ik dacht: “Huh? Maar dit is leuk!” Daar is het allemaal mee begonnen.’
Ukelele spelen blijkt haar met natuurlijk gemak af te gaan. ‘Als jong meisje had ik pianoles maar ik kon geen noot lezen en dat gaf elke week gedoe. Ik deed alles op gehoor. Het zweet brak me telkens uit als ik daar zat tijdens de les, met de bladmuziek voor me. Dan zei de leraar: “Ho, stop, begin daar maar even”, wijzend naar het papier. Moest ik razendsnel de noten zien te ontcijferen om uit te vinden waar ik was gebleven. Dat kostte me veel moeite. Ik leerde de stukken door naar de muziek te luisteren. Ik weet nog dat ik de Mondscheinsonate van Beethoven speelde, uit mijn hoofd, en dat het als oplichterij voelde omdat ik niet van papier kon lezen.’
Door de ongelukkige didactische aanpak van de muziekleraar gaf ze uiteindelijk de brui aan de piano. ‘Op een dag speelde ik Chopin, weer uit mijn hoofd. Zei de leraar: “Chopin draait zich om in zijn graf.” Tegenwoordig is het nauwelijks meer voor te stellen dat je zoiets tegen een leerling zegt, want het plezier dat ik had in het maken van muziek was er wel door vergald.’
Redder Eddie Vedder
‘Ik vind zingen fijn en droomde er stiekem altijd van om gitaar te spelen en mezelf te begeleiden. Het kwam er destijds niet van, ook omdat ik dan weer zo’n zeurende leraar zou krijgen die er van alles van zou vinden. Ik ben iemand die graag haar eigen weg vindt, een autodidact.
‘In mijn jeugd was ik groot fan van Pearl Jam, met leadzanger Eddie Vedder. Toen ik ukelele begon te spelen, kwam ik erachter dat Eddie een heel album met de ukelele heeft gemaakt. In die tijd had ik liefdesverdriet en de liedjes van Eddie waren heerlijk Strum the soreness out of your soul is een uitspraak van hem en dat is wat de uke kan doen. Ja, toen was ik om.’
All time favourite
Twee jaar later kwam er alsnog een gitaar bij. ‘Gek genoeg voelde dat eerst als vreemdgaan. Een beetje bang was ik wel, want wat als de gitaar leuker zou zijn? Gek genoeg is dat he-le-maal niet gebeurd. De uke is mijn all time favourite, ik pak hem makkelijker op. Een uke is eenvoudig, ongecompliceerd. Minimale inzet, maximaal resultaat.’
Als ukelelespelende yogi en yogadocent wilde Liselotte zichzelf kunnen begeleiden tijdens het zingen van mantra’s. Alleen waren er tot twee jaar terug nog nauwelijks voorbeelden te vinden van anderen die dat deden. ‘Dus verzamelde ik mantra’s en zette ze om voor de uke. Hoe kun je heel dicht bij het origineel blijven terwijl het toch speelbaar blijft? Geheel volgens onze filosofie downsize, simplify and smile.’
‘Really want to see you, Lord’
Voordat Liselotte zich ging toeleggen op mantra’s voor de ukelele, speelden Barbara en zij graag de mantra My sweet Lord samen, van Beatles-gitarist George Harrison. ‘Barbara is een groot Beatles-0fan, en My sweet Lord is een van mijn favoriete nummers. In de ashram van de Oneness University in India waar ik was, werd het elke dag gespeeld en ging iedereen uit zijn dak. In de loop der tijd volgden er veel meer mantra’s, die ik altijd eerst aan Barbara liet horen. Ze gaf me terug dat ik haar wist te raken met mijn mantrageluid, stem en uke. Met haar talent om groots te dromen en manifesteren, moedigde ze me aan een album te maken.’
Wanneer Barbara gitarist en producent Laurens Joënsen ontmoet en hem vertelt over hun plan, gaat het ineens snel met de realisatie van het album. Kort daarna komen de drie samen voor een verkennende muzikale ontmoeting in zijn productiestudio. Zal hij de juiste match zijn? Liselotte: ‘Ik met mijn uke, een complete amateur, hij als getalenteerd muzikant op gitaar en bas. De combinatie van ukelele met gitaar en de energie die ontstond in de samenwerking waren meteen raak. Laurens verstaat de kunst om ruimte te geven aan de uke en mijn stem en die leidend te laten zijn.’
Malinese invloeden
‘We hadden de wens mantra’s toegankelijk te maken voor een groter publiek, ze uit de new-age hoek te halen waardoor ze meer mensen kunnen inspireren. Met de sound van wereldmuziek, zonder elektronische instrumenten te gebruiken.’
Laurens, bluesmuzikant, bracht een tijd in Mali door waar hij zich verdiepte in de Malinese blues van de woestijn. Barbara zag voor zich hoe de mantra’s mooi met de Malinese invloeden te combineren zouden zijn. Liselotte: ‘Ik houd zelf ook erg van die muziek. Als je ernaar luistert lijkt het net of er een landschap opent zonder begin en eind, zoals de eindeloosheid van de woestijn. Laurens vergelijkt het met kijken naar een vuur of een kabbelend beekje, dat verveelt nooit. Qua karakter lijkt Malinese blues daardoor op mantramuziek.’
On our way
Aanvankelijk was het idee om covers te maken, maar als vanzelf ontstonden nieuwe melodieën. Dat is magisch. Het begint met een paar akkoorden die mooi en spannend na elkaar klinken. Ik zat een hele zomer met mijn uke op het strand terwijl mijn zoon aan het surfen was. Met de akkoorden als klankkleur ontstonden vanzelf nieuwe mantra’s. De woorden waren er al, ik zong ze al jaren. Zo heb ik iets van mezelf toegevoegd aan de eeuwenoude heilige verzen uit de Veda’s die tot gebeden of liederen zijn geworden. De stroom is niet meer te stoppen. Daar verwijst de titel van het album ook naar, On Our Way. Heel fijn is het om zoveel positieve reacties te krijgen op mijn muziek, maar ook zonder dat is dit mijn weg.’
Muziek is een onuitputtelijke bron
‘Met mijn yoga-achtergrond weet ik wat mantra’s zijn en wat ze kunnen doen, Laurens was blanco. Zijn inspiratie kwam rechtstreeks in verbinding met de muziek, in het moment. Zijn gitaar is een vorm van meditatie voor hem. Voor mij was het best spannend als complete leek. Je moet elkaar wel kunnen begrijpen op muzikaal niveau. Kan ik dit wel? Maar Laurens gaf me veel ruimte en ondersteunde me precies op de juiste manier, zodat we deze muziek samen konden schrijven. Hij zei: ‘Wat er gebeurt tijdens samenspelen heeft niks te maken met vooropleiding, kennis of ervaring.” Muziek is een onuitputtelijke bron waar je uit kunt tappen. Als je jezelf ruimte geeft om de kaders of voorwaarden die je bedenkt weg te laten, dan maak je ruimte voor rechtstreekse verbinding. We kunnen onszelf ontzettend in de weg zitten.’
Heilig Sanskriet
Ze kozen er bewust voor om enkel mantra’s in Sanskriet op te nemen. ‘Zodra je een taal hoort die je begrijpt, ontstaan er beelden in je hoofd en is er geen directe ervaring meer. Engelse mantrateksten kunnen bijvoorbeeld vol opgelegd sentiment zijn. Een mantra is een heilig vers of gebed en in Sanskriet blijf je vrij in je eigen beleving, wat de ervaring als het ware nog heiliger maakt.’
‘De dag na de opnames had ik een mooie droom. Ik was in het huis van mijn moeder en ineens zit er een nieuwe vleugel aan mijn ouderlijk huis. Ik doe de deur open en daar is een witte ruimte, met aan weerszijden ramen en veel licht. “Mam!” roep ik, “Ik wist helemaal niet dat je deze ruimte had in je huis.” “Nee,” zegt ze, “Maar wil je hem gebruiken?” Meteen staan er mensen aan de deur die interesse hebben in wat ik daar ga doen.’
Dit artikel verscheen in het tijdschrift Yoga International, november 2019, toen Liselotte met haar Magic Mantras nog onderdeel was van Uked.